CAPA Pop Up Gallery presenteert

Rik Lina + Jan Giliam

Collective Automatic Painting Amsterdam

7 april, 14 to 18 uur
+ daarna op afspraak

CAPA Pop Up Gallery
3^e Wittenburgerdwarsstraat 1-R²
1018KR Amsterdam
RSVP giliam@xs4all.nl
















CAPA (= Collective Automatic Painting Amsterdam) is de naam voor een groep kunstenaars die naast hun persoonlijke werk voornamelijk gezamenlijk tekeningen en schilderijen maakt. Soms worden daarbij gedichten voorgedragen en performances uitgevoerd. De groep is door Rik Lina opgericht in 1991 en heeft steeds wisselende leden. Jan Giliam sluit zich in 1996 aan. Er volgt een periode met veel verschillende samenwerkingsverbanden. Soms werken ze met 8 kunstenaars aan een schilderij. Vaste leden van de groep zijn Rik Lina, Dave Bobroske en Jan Giliam. Een grote beeldende productie volgt. Na het overlijden van de Canadese schilder Dave Bobroske in 2013 gaat CAPA door met twee kunstenaars die regelmatig in Amsterdam blijven samenwerken: Rik Lina, die de helft van het jaar in Portugal werkt, en Jan Giliam, die de helft van de week voor de klas staat. Zodra de kans zich voordoet werkt CAPA samen met haar Portugese evenknie The Cabo Mondego Section.

De kunstenaarsgroepen CAPA en The Cabo Mondego Section zijn een onderdeel van L’univers surréaliste. Deze Internationaal Surrealistische Beweging is geen kunsthistorische stroming. Het is een netwerk van bevriende kunstenaars met grote aandacht voor het automatisme: een manier van spontaan schrijven of schilderen zonder vooropgezet idee.

In Nederland is de Internationaal Surrealistische Beweging redelijk onbekend. De enige die er regelmatig over publiceert is de dichter Laurens Vancrevel van uitgeverij Brumes Blondes.


→ lees verder over CAPA
→ lees verder over de Internationaal Surrealistische Beweging in het blog van de Spaanse kunsthistoricus José Miguel Pérez Corrales en in zijn boek "Caleidoscopio surrealista", 2ª edición (pdf 57MB)






Automatisch Schilderen en Synchroniciteit

Als Rik Lina en ik samenwerken aan een tekening of schilderij dan werken we ieder voor zich maar toch ook samen. Vanuit het idee dat er niets te winnen of te verliezen is, beginnen we met tekenen. Materiaal en techniek zijn randvoorwaarden, net als een atelier met muziek en koffie. In het beste geval is er Portugese wijn met chouriço.

Er is geen uitgangspunt als we beginnen met werken, en er staat niks vast. Het vlak wordt een medium waarmee we tijdens het schilderen communiceren zoals in een seance. Het lijkt alsof een onbekende bron de ruimte vult. In de tekening komen voorwerpen te voorschijn en beginnen te bewegen. Uit ectoplasma vormen zich ledematen, vissen of lianen. Soms vormen zich lichamen, diepzeetaferelen of ondoordringbare oerwouden. Dit is dan ook wat wij gemeen hebben. Wij delen de liefde voor de zee en het bos. Wij woonden en werkten allebei meerdere jaren op de Nederlandse Antillen, waar we naar het rif doken en de natuur in trokken.

De wereld van vorm en kleur die in ons werk ontstaat laat zich niet vertalen tot een boodschap of een betekenis. We werken als sjamanen met automatisch tekenen als ritueel. Tijdens deze multidisciplinaire activiteit doe ik geen beroep op logisch denken, mijn fantasie doet er niet langer toe, mijn technische- en artistieke vaardigheden zijn irrelevant. Tijdens het automatisch tekenen gaat het om momenten waarin het loslaten van elk spoor van representatie afgewisseld wordt met het zoeken naar herkenning. Ik probeer bijna volledig vrijwillig te tekenen. Tot ik verrast wordt en los laat.

Het proces van de totstandkoming van een tekening is een ontdekkingsreis langs de individuele wereld van de makers. Steeds weer laat ik het automatisch tekenen los om op te gaan in lyrisch verlangen naar samenwerking en communicatie. Dit is collectief automatisch tekenen. Een achtbaan. Een eldorado.

Jan Giliam 2018





De derde schilder

Het is niet helemaal duidelijk wie deze werken maakt. De handschriften lijken op die van de makers maar er zijn ook andere die plotseling opduiken en het uiteindelijk beeld bepalen.

Deze eigenschap van het collectieve automatisme, waarbij de wetmatigheid van de persoonlijke én die van algemeen heersende “goede smaak” met de voeten wordt getreden, geeft vreemde, soms chaotische, vaak verrassende resultaten.

Een nieuw soort esthetica dient zich aan afkomstig uit het onderbewuste.
Samen met de gecombineerde impulsen van de makers glippen er als het ware berichten van een collectief onderbewustzijn mee.

Naast deze duidelijk “onervaren herinneringen” zijn die er van de duikervaring, want die is wat ons persoonlijk bindt en ons ertoe bracht te gaan samenwerken, het “gevoel voor de diepzee”, die wezensvreemde wereld die heden ten dage langzaam maar zeker aan de oppervlakte van het menselijk denken verschijnt.

Rik Lina 2018